Neşet Koçkar, “Dünyada turizm hareketleri azalacak ama Türkiye’nin payı azalmayacak”
Tourism Today’in Instagram (@tourismtoday_official) üzerinden gerçekleştirdiği Tourism Today Talks Live’in son konuğu ANEX Turizm Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Neşet Koçkar oldu.
Neşet Koçkar, Tourism Today Genel Yayın Yönetmeni Haluk Özsevim’in sorularını yanıtladı.
İşte Neşet Koçkar’ın açıklamalı:
“Tur operatörleri misafirlerine sahip çıkıyor”
“Teknoloji hayatımıza her anlamda girdi. Her şeyi mobil olarak gerçekleştirebiliyoruz. Ancak tur operatörlerinin farklı bir misyonu var. Tur operatörleri uçakta, tranfer olurken ve otelde misafirlerinden sorumludur. Bakın geçtiğimiz günlerde Antalya’da bazı Rus turistler ülkelerine dönemedikleri için eylem yaptı. Bu turistleri tur operatörü getirseydi bu durumlarına çözüm bulurdu. Çünkü tur operatörleri misafirlerine sahip çıkabiliyor. Bana sorarsanız bu süreçten en çok uzun vadede dijital platformlar etkileyecek. Bu dönemde tur operatörlerinin önemi anlaşılacak. Her hizmeti farklı firmadan alan turistler büyük sıkıntı yaşadı. Tur operatörlüğü sistemi turistler için her zaman avantajı bir sistemdir. Bu noktada seyahat acentaları büyük zarar görecek. Çünkü turistler tatillerini direkt tur operatörlerinden satın alacak.”
“Turizm Bakanlığı tek taşla iki kuş vurdu”
“Devletin verdiği destekten 4 büyük firma yararlanmadı. Destek verilecek firmalar seçilirken havayolu şirketlerinin olup olmadığına bakıldı. Turizm Bakanlığı bu destekle tek taşla iki kuş vurdu. Bu destekler yeterli mi? hayır değil. Bize bir daha destek yapılır mı bilmiyorum. Dünyanın ikinci büyük firmayız. Birinci olan TUI, 1.8 milyar dolar destek alırken biz 30 milyon dolar alabildik. Bence yeni bir yardım göremeyeceğiz gibi geliyor bana. Sezon başladığı zaman bir takım destekler daha olmalı. Özellikle otel tarafına. Turizm 5 yıldızlı otellerden oluşmuyor. Bunun arkasında binlerce küçük otel var. Bize de yakıt desteği verilmeli. Bununla ilgili somut bir şey yok.
“Thomas Cook için harcanan paranın 5 katını harcasaydık bu kadar tanıtım yapamazdık”
“Thomas Cook’a ilk yatırım yaptığımız zaman sonucu göze almıştık. Çünkü Thomas Cook’un iflasa doğru gittiğini görüyordum. Ben açık ve net şekilde Thomas Cook’un sorununun finansal değil yönetimsel olduğunu söylüyorum. Elimdeki delillerle bu yönetimin bu şirketi batırdığını söylüyorum. Fosun ile birlikte şirketi alıyorduk ve son aşamadaydık. Bugün İngiltere hükümeti Thomas Cook’u neden kurtarmadı? Çünkü Thomas Cook’un birinci büyük ortağı Çinli ikinci ortağı ise Türk. Ancak ANEX olarak bu süreçte Thomas Cook için harcanan paranın 5 katını harcasaydık bu kadar tanıtım yapamazdık. Türkiye turizmi denince akla THY ve ANEX geliyor. Biz Rusya’da bilinen bir markayız. Rusya’da Intourist’i aldık. Burada önemli nokta Rusya’da da yatırım yapmaktı. Rusya’da ‘Devletin yapamadığını bir Türk yaptı’ diye haberler çıktı. Dolayısı ile Thomas Cook serüveni bize her anlamda faydalı oldu.”
“Uçuşlar daha pahalı olacak”
“İçinde bulunduğu durumdan en fazla havacılık sektörü darbe aldı. Çünkü havacılık çok pahalı bir sektör. Bu krizin sonuna doğru yardımlara rağmen birçok havayolu şirketinin iflas etmesi mümkün. Uçuşlar başladığı zaman uçuşlar daha pahalı olacak. Aslında charter şirketlerine daha fazla ihtiyaç olacak. Parka çekilen uçak çok artacak. Şimdi bir koltuk tartışması var. Bizim 500 koltuk koyduğumuz uçağa 300 kişi koyuyorlar. Bu fiyatı etkiler. Ancak bu konu artık gündemden düşüyor. Bu işin ekonomik boyutu var. Bunu kim kaldıracak.”
“Bakanımız bizim için avantaj”
“Kültür ve Turizm Bakanımızın turizm sektöründen gelmesi bizim için çok büyük avantaj. Diğer bakanlara sektörü anlatmak çok uzun zaman alıyordu. Mehmet Bey turizmi bizden daha iyi biliyor ve alınacak aksiyonları çok iyi biliyor. O seyahat acentalarının önemini de çok iyi biliyor.”
Sezon açılırsa Ruslar kış aylarında da gelecektir”
“Değişik bir süreç yaşıyoruz ve öngörüler zaman zaman değişiyor. Bir hafta önce Rusya ile ilgili pozitiftim ama vaka sayısının artması ile şaşkınım. Ayrıca onların da cari açık sorunu var. Turizm hareketi ile paranın dışarıya gitmemesi için uğraşıyorlar. Bütün bunlara bakarsak Eylül’e kadar Rusya pazarının açılacağını düşünmüyorum. İnsanları iç pazara yönlendirmeye çalışacaklar. Ağustos gibi hareket başlar diye düşünüyordum ama Rusya’daki vaka sayısı beni endişelendiriyor. Eğer pazar açılırsa ilk tercih yine Türkiye olacak. Geç açılsa da Rusya pazarında sezon daha da uzayacaktır. İnsanlar artık çok bunaldı. Buraya gelecekler, deniz-kum-güneş olmamasını umursamayacaklar. Geç açılacak ama bütün kış ciddi bir charter ve yolcu hareketi olacaktır.”
“Dünyada turizm hareketleri azalacak ama Türkiye’nin payı azalmayacak”
“Gelecekte turizm hareketlerinin riski virüs değil. Geçen hafta ABD’deki işsizlik oranı 1930 buhranı ile aynı oranda. Avrupa da öyle ve AB ne olacak bilmiyoruz. Bunu böyle değerlendirmek lazım. Borsa endeksine bakıyorsunuz krizi göremiyorsunuz. Çünkü devletler 24 saat para basıyorlar. Bu paralar borsalarda işlem görüyor. Asıl iş bundan sonra başlayacak. Turizm hareketi bu noktada darbe görecek. Türkiye’ye bakarsak İspanya, İtalya ve Fransa büyük darbe aldı. Türkiye olarak biz çok iyi durumdayız. Turizm hareketleri dünyada düşecek ama Türkiye’nin payı azalmayacak. Turizm bizim tek doğal madenimiz. Bu noktada turizme ciddi anlamda sahip çıkmaları gerekiyor. Giren her 100 doların 80 doları Türkiye’de kalıyor. Bu noktada turizm en önemli ve kritik sektör. Daha fazla yatırım yapıp turizmi daha fazla ön plana çıkarmalıyız. 2016 ve 2017’de o kadar baskıya rağmen Ruslar akın akın Türkiye’ye geldi. Turizm sektörü zorlanacak ve darbe alacak ama Türkiye’nin büyük bir avantajı var ve bunu iyi bir şekilde değerlendirmeliyiz.”
“Kısa Çalışma Ödeneği uzatılmalı”
“Bizim için çalışanlarımız çok kıymetli. 2017’de bir yıl ara vermiştik. Sonrasında çalışacak insan bulmakta çok zorlandık. Biz şirket olarak çalışanlarımız için her şeyi yapıyoruz. 3 aylık bir Kısa Çalışma Ödeneği var. Bütün arkadaşlara söylüyorum bu dönemde en çok sahip çıkmamız gereken şey çalışanlarımızdır. Ama bizim de bir kapasitemiz var. Haziran sonuna kadar direneceğim. Ama destek gelmezse ben de direnemeyeceğim. Biz ve çalışanlarımız bazı şeylerden feragat edeceğiz ve ayakta kalmaya çalışacağız. Benim tahminime göre KÇÖ uzatılacak. Herkes çalışanlarına sahip çıkmak istiyor ama ne kadar iyi niyetli olursanız olun kapasiteler ortada. KÇÖ kesinlikle uzatılmalı. Ben kendi adıma her şeye hazırım. Ne gerekiyorsa yapalım ama tek başımıza yapmamız mümkün değil.”
“Kriterleri uygulayabilecek çok fazla otel yok”
“Sertifika kriterlerinin çok uygulanması gerektiğini düşünmüyorum. Evet, insanlar kalabalıktan kaçacak. Ama bu kriterleri uygulayabilecek çok fazla otel yok. Fiziksel koşullar zaten buna müsait değil. Otelin bin metrekare bahçesi var ve her şeyi orada yapacak.”
“Her şey dahilin kaldırılmasına dünden razıyım”
“Biz hiçbir şeyi doğru tartışmayız. Hepimiz turizm uzmanıyız. Ayağımıza sıkarız. Tekirova’da 34 tane kuyumcu dükkanı açıyorsunuz sonra da ‘müşteri gelmiyor’ diyorsunuz. Ben her şey dahilin kaldırılmasına dünden razıyım. Ama Türkiye’de turizm bu kadar büyüdüyse bu sistem sayesindedir. Dünyada söz sahibi olduğumuz sektör turizmdir. Neden? Çünkü bu sistem sayesinde. Biz kaldıralım canımıza minnet. Zaten yakında pandemi de bu yüzden çıktı diyecekler. Şu yapılabilir: HD sistemi çok abartıldı. Çok aşırı veriyoruz. Bütün oteller uyacaksa kısabilirsek hep birlikte kısalım. Ama onun dışında kaydırıp ne yapacağız. İnsanlar talep edince hayır mı diyeceğiz.İstanbul’a gidiyorsunuz ve yemek yemek istiyorsunuz. Birçok seçeneğiniz var. Gideceğiniz restoranların yarınsından fazlasında Türk müşteriler var. Barcelona’da restoranlarda bir masa turisttir gerisi yerli. HD sistemi turisti otele hapsediyor evet. Ama sokaklarımız neden Barcelona gibi değil. Bizim gerçekten böyle bir kültürümüz yok. Bizim dışarıda eğlenme ve yemek yeme gibi bir alışkanlığımız yok. Olsa bir devinim olur ve misafir buna dahil olur. Bu olmuyor Türkiye’de. Sokaklarımızın durumu ortada. Değişecek mi? Hayır değişmeyecek. İnternet çok şey değiştirdi. İnsanlar artık oturduğu yerden nereye gideceğini ve ne yiyeceğini biliyor. Kimi kandıracaklar. Son dönemde çok yatak arzı oldu. 2016 yılını yaşamasaydık 2020’de birçok ülkeyi fiyatlarda geçmiş olacaktık. Bu tartışmayı bırakmalıyız artık.”
“Bu iş uzarsa huzursuz edici gelişmeler yaşanabilir”
“İyi niyetin sınırları var. Koşullar ortada. Şu ana kadar her şey iyi gidiyor. Oteller, tur operatörleri ve bankalar arasında iyi bir dayanışma var. Ama bu iş uzadıkça huzursuz edici gelişmeler yaşanır mı bilemiyoruz. Bugün için otelci arkadaşlarımız içinde bulunduğumuz sıkıntının farkında ve ellerinden geleni yapıyorlar. Ama her şeyin bir limiti var. Küçük otellerde durum daha da sıkıntılı. Küçük oteller aldıkları para ile ayakta kalıyor. Türkiye’deki turizmin can damarı cebinde parası olmayan kelleyi koltuk altına alıp otel kiralayanlardır. Bize krizde kredi veriyorlar krizden önceki faizden daha yüksek. Konuşamıyorum bu durumu. Biz buna da razıyız ama küçük oteller ve ürünler dökülürse tekrar bir araya gelmemiz çok zor olur.”
“Otel almayıp çimento fabrikası mı açayım”
“Tur operatörü neden otel yatırımı yapar diye tartışılıyor. Herkes kendi hayatında yatırım yapar. Ev almak da bir yatırımdır. Peşin alınmaz ama o ev. Biz de tur operatörüyüz turizmciyiz, çimento fabrikası mı açalım. Plastik işine mi gireyim. Borçlanıyorum otel yatırımı yapıyorum. Ben 100 otele çıksam bana yetmez zaten. Otelcilere rakip olmak gibi bir durumumuz yok.”
“Birçok otel bu sene açılmayacak”
Haziran gibi iç turizm açılacak. İç turizm, önemli olmadığı kadar önem arz edecek. Kur ve maliyetlerin yansımaları nasıl olacak bilmiyorum. Ama iç turizm güçlü gelecek. Bu yıl hem büyük hem de kurtarıcı rolü üstlenecek. Mayıs sonu Haziran başında iç turizm başlar ama turizm sektörüne yetmez. Biz, 22 tane otelin 4 tanesini açacağız. Ağustos’a sarkarsa zaten o otelleri de açamayacağız. Birçok otel bu sene açılmayacak. Ekim’de kapatacaksanız açamazsınız. Birçok otel açılmayacak. Bizim devletle birlikte masaya oturup turizm çalışanlarına çözüm bulmalıyız. Uygulanacak devlet desteğinin her sektörle aynı olmaması lazım.”
“Uçuşlar her ülkede farklı zamanlarda başlayacak”
“Uçuşların başlaması her ülkeye farklılık gösterecek. Rusya için en iyi ihtimal 1 Ağustos’ta uçuşlar başlayacak. Hollanda farklı Almanya farklı zamanlarda açılacaktır. Hepsinin birlikte açılıp kapanması gibi bir durum söz konusu değil.”
“Ölümlüyüz arkadaşlar!”
“Koronavirüs sürecinde kendime şöyle bir ders çıkardım. Kendimize çok yükleniyormuşuz. Ölümsüzmüşüz gibi koşturuyormuşuz. Bence herkes kendi imkanı ile kendisine zaman ayırsın. Ölümlüyüz arkadaşlar. Bunu unutmamalıyız.”
